Πλατεία Ηρώων στην Έδεσσα. Το κυρίαρχο άγαλμα πάνω στη στήλη είναι της Παρθένας της Εδεσσαίας.

Πλατεία Ηρώων στην Έδεσσα. Το κυρίαρχο άγαλμα πάνω στη στήλη είναι της Παρθένας της Εδεσσαίας. Λίγα λόγια για την ιστορία της.
Όταν κατά το έτος 1375 μ.Χ. η Έδεσσα πολιορκήθηκε από τους Τούρκους και οι κάτοικοι αντέταξαν αποτελεσματική άμυνα, ένας από τους προκρίτους της πόλεως, ο Κελλ Πέτρος, ο πατέρας της Αγίας Παρθένας, πληρώθηκε με μεγάλο χρηματικό ποσό από τον πολιορκητή Πασά των Τούρκων και πρόδωσε την πόλη. Οι Τούρκοι εισέβαλαν στην Έδεσσα, στις 26 Δεκεμβρίου 1375 μ.Χ., από το νοτιοανατολικό μέρος, όπου αυτός φρουρούσε, και όπου ήταν μία από τις κυριότερες επάλξεις της πόλεως. Ο προδότης Πέτρος μετά την άλωση και το πλιάτσικο έγινε Μουσουλμάνος και ετοίμασε να παραδώσει τη θυγατέρα του στον Πασά ως παλλακίδα. Προηγουμένως προσπάθησε να την πείσει να γίνει Μουσουλμάνα. Όταν αυτή αρνήθηκε, την κτύπησε τη γύμνωσε και την παρέδωσε στους ανθρώπους του πασά, οι οποίοι την βασάνιζαν επί τρεις ημέρες. Στο τέλος, την οδήγησαν ολόγυμνη σε ένα λόφο, όπου την έθαψαν ζωντανή. Ο λόφος αυτός ονομάζεται μέχρι σήμερα «λόφος της Παρθένου». Πρόκειται για τον λόφο του παλιού υδραγωγείου.
Η Παρθένα αγιοποιήθηκε ως Παρθενομάρτυρας. Το σχετικό απολυτίκιο είναι σε ήχο γ’.
Θεῖον βλάστημα, Ἐδέσσης ὤφθης, καὶ ἰσότιμος, κλεινῶν Μαρτύρων, Ἀθληφόρε Παρθένα φερώνυμε· τοῦ γὰρ πατρὸς τὴν κακίαν ἐλέγξασα, ὑπὲρ Χριστοῦ θεοφρόνως ἐνήθλησας· ὅθεν πρέβευε, δοθῆναι τοῖς σὲ γεραίρουσι, πταισμάτων ἱλασμὸν καὶ μέγα ἔλεος.

Konstantinos Kiourtsis

 

Στον χάρτη το παλιό υδραγωγείο και ο λόφος Παρθένου. Σκεφτόμουνα ότι οι δύο πολιούχοι της Έδεσσας αναφέρονται στην άλωση και στην απελευθέρωση της πόλης από τους Οθωμανούς. Η Παρθένα Εδεσσαία με την άλωση και ο Ευαγγελιστής Λουκάς με την απελευθέρωση την ημέρα της γιορτής του 18 Οκτωβρίου. Ο ναός του είναι στον λόγγο.