ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΗΦΟΡΟ ΣΙΒΕΝΑ

 Τα νοσοκομεία εκστρατείας του βρετανικού στρατού στο Μαυροβούνι.

Η άφιξη εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών της Αντάντ την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στην ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας και η τοποθέτησή τους σε μια μεθόριο αρκετών εκατοντάδων χιλιομέτρων συνοδεύτηκε από ένα πρωτοφανές πρόγραμμα επιμελητείας με δημιουργία αποθηκών, δρόμων, σταθμών επικοινωνιών κλπ. Η μόλις απελευθερωμένη Μακεδονία είχε ελάχιστες υποδομές με εξαίρεση τις δύο μονές σιδηροδρομικές γραμμές που ένωναν την Θεσσαλονίκη με το 


Βελιγράδι προς βορρά και με το Μοναστήρι προς τα δυτικά και ότι απέμενε από την Εγνατία οδό που είχε γίνει από τους Ρωμαίους τον 2ο αιώνα πΧ. Το πιο σημαντικό όμως σε μια πολεμική εκστρατεία είναι η διαθεσιμότητα αρκετών νοσοκομείων για την περίθαλψη των τραυματισμένων στρατιωτών. Η μεγαλύτερη συγκέντρωση νοσοκομείων βρισκόταν βέβαια στη Θεσσαλονίκη, όπου έδρευε το διασυμμαχικό κέντρο διοίκησης υπό γαλλική διεύθυνση. Υπήρχαν όμως και νοσοκομεία σε περιφερειακό επίπεδο σε όλη την μακεδονική επικράτεια. Στην περιοχή Εδέσσης τα δυο μεγαλύτερα νοσοκομεία βρίσκονταν στο Μαυροβούνι σε αρκετά μεγάλη έκταση όπως φαίνεται και από τον χάρτη που επισυνάπτω. Ήταν τα Βρετανικά Νοσοκομεία εκστρατείας Νο 36 και Νο 37 που είχαν συνολικά γύρω στις 3000 κλίνες.

Τα νοσοκομεία αυτά είχαν σαν κύρια αποστολή την περίθαλψη των Σέρβων στρατιωτών. Πράγματι, όταν ο σερβικός στρατός άρχισε να φτάνει στη Μίκρα Θεσσαλονίκης τον Μάιο 1916 μετά την μνημειώδη υποχώρηση μέσω Αλβανίας και με ενδιάμεσο σταθμό την Κέρκυρα, ο επικεφαλής των σερβικών υγειονομικών υπηρεσιών συνταγματάρχης Σοντεμάγερ (Sondemeyer) ζήτησε επειγόντως από τους συμμάχους νοσοκομεία εκστρατείας για την περίθαλψη των Σέρβων στρατιωτών που ετοιμάζονταν να ριχτούν στη μάχη στο δυτικό τμήμα του μετώπου. Η Αγγλία έστειλε τα νοσοκομεία Νο 36, 37 και 38 στη Θεσσαλονίκη για αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

Το νοσοκομείο Νο 36 εγκαταστάθηκε στο Μαυροβούνι στις 10 Ιουλίου 1916 και είχε 1540 κλίνες.  Το νοσοκομείο Νο 37 εγκαταστάθηκε δίπλα στο νοσοκομείο Νο 36 προς τις παρυφές του λόφου προς την Έδεσσα και είχε την ίδια δυναμικότητα. Το Νο 38 έμεινε στο Σέδες στη Θεσσαλονίκη. Στα νοσοκομεία αυτά μεταφέρονταν βέβαια όλοι οι τραυματίες του μετώπου Σέρβοι, Γάλλοι, Ιταλοί, Ρώσοι αλλά και αιχμάλωτοι Γερμανοί και Βούλγαροι. Οι περισσότεροι όμως ασθενείς έπασχαν από ελονοσία που ήτανε ενδημική στη Μακεδονία και από τύφο. Οι ασθένειες αυτές κατέβαλαν τελικά περισσότερους στρατιώτες  από ότι οι μάχες στο Μακεδονικό μέτωπο.

Οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν την είσοδο του νοσοκομείου 36 δίπλα στον δρόμο από Μαυροβούνι προς Ριζάρι (όπου είναι σήμερα το διαλογητήριο φρούτων) και τον Άγγλο σκοπό 

Οι παρακάτω φωτογραφίες δείχνουν την είσοδο του νοσοκομείου 36 δίπλα στον δρόμο από Μαυροβούνι προς Ριζάρι (όπου είναι σήμερα το διαλογητήριο φρούτων) και τον Άγγλο σκοπό

Εδώ η έπαρση της σημαίας στο 36 από τον αγγλικό στρατό.

 

Τα νοσοκομεία είχαν γίνει στόχος επιδρομών γερμανικών αεροπλάνων. Στην επιδρομή της 12ης Μαρτίου 1917 είχαν μάλιστα σκοτωθεί δυο Άγγλοι νοσοκόμοι. Το γαλλικό αεροδρόμιο που είχε δημιουργηθεί από την ανατολική πλευρά του λόφου στο Μαυροβούνι είχε σαν αποστολή μεταξύ άλλων και την προστασία των νοσοκομείων από αεροπορικές επιδρομές.